مطالعه پیامدهای اثرات بافتی و فراساختاری مواجهه با نانو ذرات اکسید مس در اندام های آبشش و مانتل در دوکفه ای آب شیرین anodonta cygnea

هدف: در این مطالعه تغییرات هیستوپاتولوژیکی و فراساختاری اندام های آبشش و مانتل گونه ای دوکفه ای آب شیرین با نام علمی anodonta cygnea و متعلق به خانواده :union:idae در مواجهه با سطوح تحت کشنده نانو ذرات اکسید مس به‏مدت 14 روز بررسی شد. مواد و روش‏ها: تعداد 40 عدد دوکفه ای a. cygnea با دامنه طولی 9/0 ± 5/11 سانتی‏متر و وزن 6 ± 5/84  گرم از مصب رودخانه تجن واقع در شهرستان ساری در استان مازندران جمع آوری و پس از انتقال به آزمایشگاه به دو گروه شاهد و تیمار تقسیم شدند. گروه تیمار   به‏مدت 14 روز در مواجهه با غلظت ppm 25 از نانو ذرات اکسید مس قرار گرفتند. در روزهای 4، 9 و 14 برش های بافتی آبشش و مانتل از نمونه های شاهد و تحت تیمار تهیه شده و جهت بررسی با میکروسکوپ نوری به روش هماتوکسیلین- ائوزین رنگ آمیزی شدند. پس از انجام مراحل تثبیت، خشک کردن و آماده سازی، نمونه ها با استفاده از میکروسکوپ الکترونی نگاره (sem) مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج: نتایج میکروسکوپی نوری نشان دهنده بروز عوارض هیستولوژیکی قابل توجه در کل اندام های مورد مطالعه دو کفه ای‏های تحت تیمار در مقایسه با نمونه های شاهد بود. تغییرات در آبشش ها شامل: هیپرپلازی، هیپوپلازی، تغییرات شکلی و اندازه ای تیغه های آبششی و تورم کانال های همولنفی بودند. همچنین در مانتل افزایش تعداد سلول های موکوزی و هیپرپلازی اپی‏تلیوم بیرونی مشاهده شد. تصاویر فراساختاری (میکروسکوپ الکترونی نگاره) تخریب گسترده در تیغه های آبششی و مسدودشدن مسیر کانال های آب در آبشش و نکروز و  تورفتگی در مانتل را نشان داد. نتیجه گیری: بر اساس نتایج به‏دست آمده مواجهه با نانوذرات اکسیدمس در کوتاه مدت منجر به بروز تغییرات قابل توجه و مشهود هیستولوژیکی و فراساختاری در اندام های داخلی دوکفه ای آب شیرین a. cygnea می شود.